Politie als stakingsbrekers in Portugal

In het kader van het twinningproject tussen de VMHP en de APG/GNR spraken onze twee VMHP-vertegenwoordigers van 6 tot en met 9 augustus met de adviseur en het bestuur van de APG/GNR, de associatie van gardisten van de Portugese militaire politie. Lees onder Mijn VMHP hun boeiende verslag. Hiervoor log je in op de site en klik je op het logo om bij het besloten nieuwsgedeelte te komen.

Jan Dikkers en Willy Valckx doen hier verslag van hun werkbezoek aan onze Portugese collega’s. In Portugal speelt zich dan een staking af van vrachtwagenchauffeurs, waardoor de logistiek in het land stil valt. De civiele politie PSP en militaire politie GNR worden door de regering ingezet als stakingbrekers.

Collectieve bargaining
Het bezoek startte met een gesprek met Bernardo Calaco, oud-raadsheer van het constitutionele hof van Portugal, die zich al jaren hard maakt voor de demilitarisering van de GNR. Immers het verdrag van Kopenhagen geeft aan dat in de lidstaten van de Europese Unie de politietaken worden uitgevoerd door een civiele politie en niet door een militaire politie, zoals de GNR. Consequentie is dat de GNR geen vakbond mag oprichten, zoals de civiele politie, maar slechts een associatie, waardoor de arbeidsvoorwaarden van de GNR beduidend minder zijn dan die van hun Portugese collega’s van de civiele politie de PSP.
De raadsheer ziet echter voor de APG/GNR een escape in de Portugese wetgeving, ”collectieve bargaining”. Binnen Portugal is dit niet voor behouden aan vakbonden, maar kan eenieder dit doen, dus ook de APG.
Voorts attendeerde hij op een recent onderzoek van de universiteit van Evora in Portugal, waar eerste Iberische (Spanje en Portugal) ontmoeting gehouden is op 19 juli 2019. Het betrof een studie en conferentie onder de titel: Strijdkrachten: sociale sturing van burgers in uniform. Beide landen hebben een militaire politie, naast een civiele, waarbij de civiele politie wel vakbonden hebben, echter de militaire politie is dat verboden. Onderzocht is dat de Portugese samenleving gebaat is bij het bestaan van vakbonden. Het is de eerste en zeker niet de laatste keer dat de Portugese wetenschap belangstelling heeft voor vakbonden.

Vakbond APG
Uitgebreid en diepgaand werd gesproken met de voorzitter van de APG/GNR, Cesar Nogueira en in wisselende samenstelling met zijn bestuursleden. De APG richt haar pijlen momenteel om de APG te transformeren van een associatie naar een vakbond (syndicate). Sinds een jaar communiceert de APG in haar externe contacten, waaronder de schrijvende en filmende pers dat de APG een vakbond is, opdat de publieke opinie op termijn niet anders zal weten dan dat de APG een vakbond is. De VMHP geeft het APG-bestuur in overweging om ook het beeldmerk / logo van de APG daarop aan te passen.

Opiniestuk / column VMHP
Jan en Willy worden gevraagd om een opiniestuk / column te schrijven over het bestaan en het nut van vakbonden. Na de vertaling ervan in het Portugees zal het worden gepubliceerd in het verenigingsblad van de APG. Het schrijven wordt toegezegd.

Politie als stakingsbrekers bij acties vrachtwagenchauffeurs
Na eerdere prikacties liep in de week van het werkbezoek de grilligheid van de staking van vrachtwagenchauffeurs hoog op. Aangekondigd wordt dat op maandag, 12 augustus de chauffeurs de bevoorrading van alle bedrijven en instellingen stil leggen, ook vitale transporten. De hele week zijn er bij tankstations lange files van automobilisten die 12 augustus niet afwachten en de tank van hun auto voor alle zekerheid maar volgooien. De tv-zenders puilen uit van de actualiteit en het nieuws rondom de stakingsacties.
De Portugese regering maakt zich onderdeel van het conflict tussen de organisaties van transporteurs en chauffeursvakbonden door 500 politieambtenaren van de PSP en de GNR met een groot rijbewijs een spoedcursus te geven vervoer gevaarlijke stoffen om die vervolgens in te zetten op die vitale transporten die als gevolg van de acties gaan stilvallen. In zijn perscontacten spreekt de voorzitter van de APG dat de politie wordt gebruikt als stakingsbrekers, dat een oneigenlijk middel is en inbreuk maakt op het universeel erkende beginsel van recht op staken.

Noodtoestand uitgeroepen
Tijdens de gesprekken met het bestuur van de APG/GNR liep de voorzitter regelmatig uit de vergadering om de pers te woord te staan over de inzet van de PSP en GNR. Voor hem nam dit nagenoeg de hele donderdag in beslag, inclusief een uitgebreide live-documentaire op tv op de donderdagavond. In de loop van de week hintte hij regelmatig over het uitroepen van de noodtoestand door de regering. Op vrijdagmiddag riep de regering inderdaad de energienoodtoestand uit. De PSP en GNR-chauffeurs krijgen het dienstbevel maandag de vitale logistieke transporten over te nemen en de beide politiediensten worden in verhoogde staat van paraatheid gebracht.

Ingeval de minimumdienst niet zou gegarandeerd worden, staan er 500 militairen en rijkswachters klaar om tankwagens te besturen die dan zullen overnemen.
Bron: website VRT NWS 11 augustus

Disciplinaire maatregelen tegen de voorzitter van de APG/GNR
Op basis van zijn eerdere ervaringen sluit Cesar Nogueira niet uit, wanneer het stof rondom de staking is nedergedaald, dat hem over enkele weken disciplinaire maatregelen te wachten staan, omdat hij als militair in de schrijvende en filmende pers heeft gesproken over de oneigenlijk rol van de GNR bij de stakingsacties. Dat hij heeft gesproken als voorzitter van een politievakbond (-associatie) doet daar niet aan af.

Nederlandse ambassade
Als gebruikelijk tijdens de werkbezoeken in Lissabon brengt de VMHP-delegatie een bezoek aan de Nederlandse ambassade. Als gevolg van de vakantie van de ambassadrice werd de ontvangst verzorgd door Christianne Bleijenbergh-Schneiders, chef de poste / plaatsvervangend ambassadrice. De nieuwe politie-liaisson begint een week later. Jan en Willy spraken uitgebreid met haar over het feit dat een militaire politie-organisatie in een EU-land de civiele politiezaak uitvoert. De GNR gezagsmatig onderbrengen onder het ministerie van binnenlandse zaken doet cosmetisch aan, omdat de GNR beheersmatig onder het ministerie van defensie blijft en daarmee de structuur, cultuur, hiërarchie en werkwijzen van de GNR militair blijven. Zo wordt de GNR nog steeds geleid door generaals van de landmacht.
Wat dat aangaat hangt Eurocop, de Europese koepelorganisatie van politievakbonden in Europa, waarvan de VMHP lid is, de voorwaarden van het verdrag van Copenhagen aan.
Ook werd uitgebreid stil gestaan bij de stakingsacties van de vrachtwagenchauffeurs.
De chef de poste nodigde de VMHP-delegatie uit om bij volgende twinningbijeenkomst weer de Nederlandse ambassade aan te doen.

Waar staan we nu
De voorzitter gaf aan dat méér dan ooit de APG de samenwerking met de VMHP nodig heeft, om op basis van de kennis en de ervaring van de VMHP de APG te helpen bij haar transitie van associatie naar vakbond. Zoals in het verleden de VMHP de APG ook heeft geholpen dat de GNR-militairen niet meer 24 uur per dag inzetbaar zijn, maar nu een werkregeling hebben op basis van een 40-urige werkweek. Er drie GNR-kolonels, zonder een militaire carrièregang, nu de opleiding mogen volgen om generaals te mogen worden van de GNR en hopelijk over drie jaar geen enkele landmachtgeneraal nog leiding geeft aan de GNR . Thans wordt ook gesproken om disciplinaire maatregelen voor GNR-leden niet meer via het militaire (tucht)rechtspraak af te doen, maar civiel.

Bovenal blijft gewaardeerd de wijze waarop de VMHP de APG heeft geleerd om op verschillende manieren onderhandelingen te voeren, ook al kent Portugal een andere onderhandelingscultuur dan Nederland.
Het werkbezoek werd afgesloten met een welgemeende uitnodiging aan Jan en Willy om volgend jaar weer de gast te zijn van de APG/GNR.