Zorgelijke ontwikkeling met Movimento Zero

Van 2 tot en met 6 augustus bracht de Kerngroep Internationale Samenwerking haar jaarlijks projectbezoek aan Portugal, bij zusterorganisatie APG/GNR. Met de beweging Movimento Zero vindt een zorgelijke ontwikkeling plaats binnen Portugal. Anderzijds waren er voor de APG/GNR ook successen te melden. Jan Dikkers en Willy Valckx doen verslag op Mijn Equipe.

Movimento Zero
Jan en Willy spreken in Portugal regelmatig met Antonio Bernardo Colaço. Hij is oud-raadsheer van het Portugese Constitutionele Hof. Na de Anjerrevolutie in 1974 richtte hij de eerste vakbond in Portugal op, die van de officieren van justitie. Vóór ons vertrek naar Lissabon mailde hij dat er in Portugal de beweging Movimento Zero was ontstaan. De beweging baarde hem veel zorgen. Movimento Zero is een in 2019 ontstane anonieme, niet hiërarchische beweging. Zij wordt gesteund door de Portugese extreemrechtse partij Chega. Movimento heeft snel grip gekregen onder ontevreden politiecollega’s. Wellicht van uit het oogpunt van ledenwerving steunt menig Portugese politievakbond deze collega’s wanneer zij deelnemen aan manifestaties van de beweging. Opzienbarend, omdat in de kern deze beweging vakbonden wil afschaffen. Dit staat haaks op de Portugese verworvenheden en vakbondsontwikkelingen na de Anjerrevolutie en waar de APG/GNR voor staat. Zij neemt dan ook – in tegenstelling tot sommige andere politiebonden – uitdrukkelijk stelling tegen en afstand van Movimento Zero.

Zorgelijke rode draad
De Movimento Zero was de rode draad van het werkbezoek. In wisselende samenstellingen werd hierover met Cesar Nogueira, de voorzitter van de APG/GNR en zijn bestuursleden gesproken. Allen vinden het een zorgelijke ontwikkeling dat deze beweging de ontevredenheid onder politiecollega’s aanwakkert en cultiveert. Alsook dat zoveel collega’s al dan niet in uniform deelnemen aan de manifestaties. Het ondermijnt de positie van de politievakbonden in Portugal en speelt ze ook tegen elkaar uit. Wat dat aangaat bedankte Cesar Equipe uitdrukkelijk voor de wijze waarop zij hem de afgelopen heeft begeleid in het maken van strategieën en verkrijgen van onderhandelingsvaardigheden. In de discussie over Movimento Zero heeft hem dat zeer veel geholpen. Het meest zorgelijke in de discussie is wellicht dat de beweging anoniem en geen “gezicht” heeft. Bonden, maar ook de regering weten niet met wie van de beweging zij afspraken kunnen maken om verdere ondermijning en destabilisatie te voorkomen. Het is dan ook een goede zaak volgens Cesar dat aan manifestaties deelnemende agenten disciplinair worden gestraft.

Voedingsbodem
In 2009 hebben de GNR (Guarda Nacional Republicana) en de PSP (Polícia de Segurança Pública) in 2015 – naast zeer gematigde inflatiecorrecties – hun laatste structurele salarisverhoging gehad. Het netto minimumloon in Portugal is € 685,–. Het basissalaris van een beginnend agent is € 785,– netto. Deze door collega’s ervaren onderbetaling is dan ook voedingsbodem dat veel collega’s kortzichtig deelnemen aan de manifestaties van Movimento Zero, terwijl de beweging ten principale tegen vakbonden is! Daaraan doet niet af dat de minister in de week van het bezoek heeft besloten dat iedereen binnen de PSP en GNR een maandelijkse gevarentoelage krijgt van € 69,– bruto. De bonden vinden dat deze toelage geen recht doet aan al die jaren dat er geen structurele salarisverhoging is geweest en geen recht doet als compensatie voor het gevaarlijke politiewerk.

Successen
Met elkaar terugkijkend vanaf de start van het twinningproject in 2009 zijn er ook successen te melden. Bij de start ging het om het demilitariseren van de GNR. De guardisten voelen zich meer politieambtenaren dan soldaten. De opperste leiding van de GNR bestond toen uitsluitend uit landmachtgeneraals. Een arbeidstijdenregeling bestond niet voor de GNR, te pas en te onpas was men 24 uur per dag in dienst. APG/GNR als toegestane associatie is geen vakbond en had uit dien hoofde geen positie aan de onderhandelingstafel met de politievakbonden van de PSP.
Na 13 jaar twinnen kan worden geconstateerd dat vanuit de officiersrangen van de GNR er nu drie generaals in de opperste leiding zijn. Er is een arbeidstijdenregeling voor de GNR, waardoor zij herkenbare en gegarandeerde vrije tijd in hun roosters hebben. De APG/GNR is, samen met de andere politiebonden, officiële partner voor de minister aan de onderhandelingstafel en zij praat volwaardig mee als ware zij een vakbond.

Onderhandelingsvaardigheden
Bij monde van APG/GNR-voorzitter, Cesar Nogueira heeft het twinningproject ontegenzeggelijk bijgedragen aan de genoemde successen. De vele gesprekken die Jan en Willy de afgelopen jaren met Cesar en zijn bestuursleden hebben gevoerd, hebben de APG/GNR van een martiale en frontaal aanvallende associatie een vaardige en succesvolle onderhandelingspartner gemaakt aan de tafel met de minister en veel andere overlegtafels. Hetgeen niet wegneemt dat er nog veel dient te worden onderhandeld. De door Equipe voorgestelde en geadopteerde lange termijnstrategie is daarbij een goed hulpmiddel gebleken.

Equipe móet terugkomen
Bij het afscheid was Cesar Nogueira nog nooit zo uitgesproken, bijna uitbundig, dat Equipe volgend jaar terug móet komen om te ”twinnen”. Hij had veel van Equipe geleerd en wil nog veel meer van haar leren. De APG/GNR heeft in haar verdere ontwikkeling de steun van Equipe nodig.
Volgend jaar weer!