Gesprekken Portugese parlementariërs

Voor het twinningproject tussen de Portugese vakbond APG/GNR en Equipe bracht de Kerngroep Internationale Samenwerking van 11 tot en met 15 juli 2022 haar jaarlijks werkbezoek aan Portugal. Op het programma stonden gesprekken met Portugese parlementariërs over de werkomstandigheden van de Guarda Nacional Republicana (GNR) en de vorming van een nationale Portugese politie. Jan Dikkers en Willy Valckx doen verslag.

Gesprek oud-raadsheer constitutionel hof van Portugal
Jan zijn aankomst vanaf Schiphol kende vervoersproblemen, waardoor Willy in Lissabon alleen sprak met Antonio Bernardo Colaço. Hij is oud-raadsheer van het Portugese Constitutionele Hof en na de Anjerrevolutie in 1974 oprichter van de eerste Portugese vakbond, die van officieren van justitie. Als gebruikelijk praatte hij de Kerngroep Internationale Samenwerking bij over de laatste (vakbonds)ontwikkelingen in Portugal. Zo had de regering besloten de zelfstandig opererende politiedienst van de grenscontrole op luchthavens te integreren in de politiedienst Polícia de Segurança Pública (PSP). Veel personeelsleden gaan niet over naar de PSP, maar kiezen voor de Polícia Judiciária, de nationale recherche, waardoor er een personeelstekort dreigt bij de grenscontrole. De vakbond APG/GNR zou een brief hebben opgesteld met verschillen in werkomstandigheden tussen PSP en GNR. Beide politiediensten doen het zelfde politiewerk, de PSP in stedelijke en de GNR in landelijke gebieden.

Brief verschillen werkomstandigheden
In het eerste overleg met het bestuur van APG/GNR lag ter bespreking de brief voor over verschillen in werkomstandigheden tussen PSP en GNR. Omdat Equipe deze week haar werkbezoek aan APG/GNR bracht, had APG/GNR juist deze week gesprekken gepland in het Portugese parlement met diverse politieke partijen. Daarmee aangevend dat APG/GNR niet alleen staat in haar wensen, maar dat er Europees wordt meegekeken door Equipe en EU.Pol, waarvoor Willy in het Europese bestuur zit. In het licht van de voorbereiding op de bespreking van de brief met diverse politieke partijen in het Portugese parlement gaf Equipe een voor het bestuur steekhoudend advies. Vanuit het Europees rechtelijk beginsel ”gelijk werk, gelijk loon” vroeg Equipe zich af of de twee naast elkaar werkende politiediensten verschillend werk leveren? Is het politieel serviceniveau aan de inwoners in stedelijke en landelijke gebieden wel gelijk? De brief met verschillen kwam daarmee in een politieke en internationale context te staan.

Gesprekken Partido Comunista Português en Iniciativa Liberal
In het Portugese parlement spraken het bestuur van APG/GNR, Jan en Willy als eerste met mevrouw Alma Rivera van de Partido Comunista Português, (PCP). Zij nam uitgebreid kennis van de brief met verschillen.
Het politieke en internationale advies van Equipe over de brief alsook de ideeën om ook voor Portugal over te gaan tot een nationale politie kreeg bij haar gretig gehoor. De dag erna heeft de PCP een motie in het parlement ingediend voor de vorming van een nationale politie! Als tweede werd gesproken met Vicente Ferreira de Silva van de partij Iniciativa Liberal (IL). Hij temperde de wensen van de APG/GNR om de GNR salarieel gelijk te trekken met de PSP. Er moet immers geld zijn en wat er niet is, wilde hij niet beloven. De opmerking over verschillen in beloning en daardoor mogelijk verschillen in niveau van politiezorg gaat hij meenemen in vragen aan de minister van binnenlandse zaken. Alsmede de door de Europese Commissie recent voorgestelde code van Europese operationele samenwerking leidend tot het naar elkaar toegroeien van kwalitatieve serviceniveaus van de politiediensten in de EU-landen. Gevolg hiervan is wellicht een hervorming van de vele politiediensten in Portugal tot één politie.

Gesprek Nederlandse ambassdeur
Nu de Coronatijd achter ons ligt, was een bezoek aan de Nederlandse ambassade ook weer mogelijk. Ambassadeur Nienke Trooster werd uitgebreid door Jan en Willy bijgesproken over het twinningproject, de tot dan gevoerde gesprekken met het bestuur van APG/GNR en de parlementariërs. Zij had van haar voorgangers van het project vernomen en kon net als zij de samenwerking alleen maar toejuichen. Omgekeerd sprak zij Jan en Willy bij over cultuurverschillen tussen Portugal en Nederland en de huidige politieke Portugese situatie om hier in onze twinning rekening mee te houden. In de Nederlandse grondwet is vastgelegd dat de regering de international rechtsorde bevordert. In de visie van de ambassadeur waren vakbonden “semi”-publieke organen, die hier ook een bijdrage aanleveren. Equipe was dan ook een volgende keer weer welkom op de ambassade in Lissabon.

Europees Verdrag Rechten Mens versus Handvest Grondrechten EU
Naar Portugees recht mag de APG/GNR zich geen vakbond noemen en is het een associatie. Het Portugese recht maakt daarbij gebruik van de bepaling in artikel 11 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens, het zogenaamde EVRM- of Verdrag van Rome. Conform dit artikel heeft de Portugese regering het recht om het oprichten van vakbonden bij wet te beperken. Dat heeft zij gedaan ten aanzien van de GNR. In de afgelopen jaren is over de omvang van deze ook door andere landen ingevoerde beperking menig zaak gevoerd bij het Hof van de Rechten van de Mens in Straatsburg. In tegenstelling tot dit artikel 11 stelt artikel 12 van het Handvest van de Grondrecht van de EU deze beperking niet! Geldt het EVRM voor alle landen van Europa – tot voor kort ook voor uit het verdrag teruggetreden Rusland – het Handvest alleen voor de landen die lid zijn van EU. Het gerechtshof voor de EU is gelegen in Luxemburg. Twee verdragen in strijd met elkaar! Welk verdrag prevaleert? Uitgebreid werd hierover gesproken met het bestuur van de APG/GNR met het advies om hier nader juridisch onderzoek naar te laten doen. Wellicht dat APG/GNR via het Handvest en een gerechtelijke procedure bij het Hof van Justitie van de EU in Luxemburg kan bewerkstelligen dat zij niet alleen in naam, maar ook statutair een vakbond met alle rechten en plichten wordt, zoals ook haar zusterdienst de PSP.

Gesprekken Chega en Partido Socialista en Partido Socialista
In navolging van de gesprekken met de andere parlementariërs en het bestuur van APG/GNR werd gesproken met Pedro Pinto en Rui Paulo Sousa van de partij Chega. Gehoord de argumenten van het bestuur van APG/GNR en Equipe gingen zij vragen formuleren voor de Portugese minister van binnenlandse zaken naar een haalbaarheidsstudie om te komen tot een nationale politie. Veiligheid voor de burger staat hierbij voorop. Het is aan de politiek om te besluiten aan welk type politie in Portugal behoefte bestaat. Zonder nadere toelichting annuleerde de Partido Socialista, de grootste regeringspartij in Portugal een half uur vóór aanvang het gesprek.

Uiteraard volgende jaar terugkomen
Het was een week op Portugees parlementair niveau waarin Equipe samen met APG/GNR lobbyde voor beter werkomstandigheden voor de Portugese collega’s, het recht om een vakbond te mogen oprichten en eenzelfde politieel serviceniveau voor inwoners en toeristen in Portugal. Nieuwe invalshoeken waaraan Cesar Nogueira, de voorzitter van APG/GNR de conclusie verbond dat het uiteraard vanzelfsprekend is dat Equipe volgend jaar APG/GNR weer vereert met een werkbezoek.

Equipe / EU.Pol voert gesprekken in het Portugese parlement over gewenste politiezorg bij mogelijke vorming van nationale politie in Portugal.