Frank Paauw over bewaken en beveiligen
Politiechef Amsterdam Frank Paauw gaf tijdens de postactievendag een beschouwing en doorkijk naar bewaken en beveiligen. Hij legt uit hoe de rechtstaat ondermijnd wordt door criminelen en welke gevolgen dit heeft voor te bewaken personen. Ook gaat Paauw in op een recent onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en de opgave voor de politie.
Wie had in 2019 gedacht dat de politie te maken zou krijgen met de handhaving van een avondklok die werd ingesteld ter beteugeling van corona? Of dat de politie demonstraties moest gaan beëindigen die anders gewoon door hadden kunnen gaan? Dat leidde tot een ander karakter van demonstraties, waarbij de politie als directe vertegenwoordiger van de overheid de rol van vijand kreeg opgedrongen. Zo werd Paauw bij een demonstratie op het Museumplein zelf uitgemaakt voor een babybloed drinkende pedofiel. Sommige demonstranten zijn van het pad en verdenken daar de politie juist van.
Het aantal geweldsmisdrijven daalt, maar het veiligheidsgevoel bij het publiek stijgt niet navenant. Dat is een wrange constatering.
Intimidatie, corruptie en illegaal geld worden door de georganiseerde drugs- en wapencriminaliteit gebruikt om de bovenwereld naar hun hand te zetten. Dit ondermijnt de rechtsstaat en de samenleving. En het grijpt zo in op het leven van getroffenen dat alleen de krachtigst mogelijke aanpak hierop een passend antwoord kan zijn.
Vanaf het begin van deze eeuw vonden ingrijpende gebeurtenissen plaats die nieuwe ontwikkelingen voor de politie rond bewaken en beveiligen brachten. Denk aan Pim Fortuyn (2002), Ayaan Hirsi Ali,
Theo van Gogh (2004), Geert Wilders en het Tweestedenziekenhuis (2015). Een grote rol en verantwoordelijkheid is daarbij weggelegd voor de collega’s binnen het stelsel van bewaken en beveiligen. Een stelsel dat onder grote druk staat, dat zich steeds blijft ontwikkelen om te kunnen voldoen aan de vraag van de rechtsstaat en de samenleving.
Het gezag hiervoor ligt bij de minister van Veiligheid en Justitie en de hoofdofficier van Justitie. Het Koninklijk Huis en bepaalde personen uit hoofde van functie moeten sowieso beveiligd worden. Andere mensen worden beveiligd afhankelijk van de mate van dreiging tegen hun persoon. Bronnen van die dreiging kunnen politiek, religieus en/of (relationeel) gewelddadig van aard zijn.
De toename van dreiging naar mensen toe betekent dat de politie in hoog tempo moet opschalen. Zo zie je een grote toename van het aantal SGBO’s en een enorme inzet van capaciteit dat ermee gepaard gaat.
Geld is bij de politie momenteel niet zozeer het probleem, maar vooral de geringe capaciteit aan mensen. De politie heeft te maken met “zigzag” financiering. De eenheid Amsterdam moest bijvoorbeeld 400 fte’s wegbezuinigen en later was er geld voor 450 fte’s. Waar vind je vervolgens nieuwe collega’s op deze krappe arbeidsmarkt en hoe houd je mensen binnen de organisatie: dat zijn grote vraagstukken waar geen pasklaar antwoord op is.
Je zou het geld dat bij de politie ligt, kunnen steken in jeugdzorg. Want aanslagen worden door steeds jongere mensen gepleegd. Ook worden jongeren ingezet om drugs uit containers te halen, zoals in de haven van Rotterdam, waar Paauw eerder werkte. Als de jeugdzorg niet goed functioneert, heb je daar als politie last van. Er kan nog zoveel meer op preventief gebied gebeuren. Die taak ligt echter niet bij de politie.
De Onderzoeksraad voor Veiligheid onderzocht hoe het gaat. Aanbevelingen zijn:
• Zorg voor een betere wettelijke basis
• Beleg het gezag op landelijk niveau
• Versterk de Intel
• Geen conflicterende belangen opsporing en bewaken en beveiligen
• Heb oog voor de relatie met de te bewaken persoon
• Organiseer tegenspraak en scenario denken
• Heb aandacht voor de kroongetuigenregeling
Gezien dit onderzoek heeft de minister een aantal maatregelen aangekondigd:
• Een nieuw stelsel te bewaken personen
• Een landelijk gezag (NCTV) voor dreigingsfenomenen (zwacri, terrorisme e.a)
• Andere dreiging dan lokale uitvoering
• Extra financiële middelen vanaf 2024 (100 miljoen)
Wat betekent dit voor de politie, welke opgave heeft zij de komende tijd? Paauw geeft de volgende punten aan:
• Bijdragen aan totstandkoming van het nieuwe stelsel
• Realisme over mogelijkheden en onmogelijkheden rol politie
• Structureel inrichten van de capaciteit Brachium (2024)
• De capaciteit van de bewakingseenheid (BE)* terug naar de eenheden
• Uitbreiden van de DKDB binnen een nieuwe landelijke eenheid
• Organisatie breed investeren in Bewaken en Beveiligen als één van de hoofdtaken/basisprocessen van de politie.
Paauw citeert aan het begin van zijn betoog op de postactieven dag Thom de Graaf, vicepresident van de Raad van Staten, en wij sluiten dit artikel hiermee: rafelt het vertrouwen, dan rafelt de rechtsstaat. Maar dat geldt ook omgedraaid: rafelt de rechtsstaat, dan rafelt ook het vertrouwen. Dat haakt weer mooi in op wat historicus Van Gent over de afbrokkeling van onze rechtsstaat vertelde. En in zo’n omgeving moet de politie haar weg blijven vinden én steeds meer mensen persoonlijk beveiligen en bewaken. Een grote opgave.
* Noot van de redactie: De bewakingseenheid is een aantal jaren geleden opgericht en binnen iedere Regionale Eenheid ondergebracht bij de Mobiele Eenheid. De BE richt zich primair op het bewaken van gebouwen. De bewaking van personen berust bij de DKDB van de Landelijke Eenheid. Het bewaken van gebouwen is allerminst nieuw bij de politie. In Amsterdam, Den Haag en Rotterdam bewaakt de politie al decennialang gebouwen. In Den Haag vooral ambassades, in Rotterdam en Amsterdam consulaten. Onlangs kwam in de media de oproep voor betere opleidingen en spullen, zoals gepantserde auto’s, voor BE‘ers.